علت افزایش قیمت میلگرد

باتوجه‌به پیشرفت زندگی و نیاز روزافزون بشر به استفاده بیشتر از مصنوعات فولادی در پروژه‌های عمرانی، اهمیت بالای این محصولات بیشتر نمایان می‌شود. یکی از مهمترین و پرکاربردترین این مصنوعات فلزی، میلگردها هستند. شاید بتوان اصلی‌ترین فاکتور دخیل در خرید این محصولات را، توجه به قیمت آن‌ها دانست. در این مقاله به بررسی دلایل اثرگذار بر بالارفتن قیمت میلگرد در سال‌های اخیر می‌پردازیم.

عوامل موثر بر افزایش قیمت میلگرد

در افزایش بهای یک محصول در بازار، علل مختلفی درگیر هستند؛ نمی‌توان از یک علت خاص در این زمینه به‌تنهایی نام برد. در چندسال گذشته، دلایل متعددی به‌خصوص در کشور ما، در افزایش قیمت میلگردها، موثر بوده‌اند که از جمله مهمترین آن‌ها می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم. همچنین تصمیم‌گیری درباره این موضوع که آیا میلگرد بخریم یا نه نیز می تواند از فاکتورهای زیر تاثیر بپذیرد.

دلایل سیاسی و تحریک‌ها

می‌توان مهم‌ترین و اصلی‌ترین دلیل افزایش قیمت میلگرد و دیگر مقاطع فولادی را در سال‌های اخیر، وضع تحریم‌های ظالمانه اقتصادی بر علیه کشور دانست؛ تأثیر تحریم‌ها به‌طور مستقیم بر تمامی جوانب بازار، قابل لمس است.

بالارفتن قیمت دلار، افزایش هزینه‌های جانبی تولید و تورم لجام‌گسیخته، نمونه‌هایی از اثرات مخرب این تحریم‌های اقتصادی و سیاسی هستند.

متأسفانه وخامت مناسبات سیاسی در چند سال گذشته، اثرهای جبران‌ناپذیری بر روی تمامی صنایع، به‌خصوص صنعت فولاد کشور گذاشته‌است، به شکلی‌که تولید انواع مقاطع فولادی مثل میلگردها را با مشکلات زیادی مواجه کرده‌است.

نوسانات بازار ارز

نبود تعادل و ثبات در بازار ارز کشور در سالیان اخیر، باعث عدم سرمایه‌گذاری مناسب در تولید مصنوعات فولادی شده‌است. افزایش گاهاً روزانه بهای دلار و یورو، باعث بالارفتن قیمت مواد اولیه، هزینه‌های تولید و کاهش قدرت تولید می‌گردد. قیمت میلگرد متأثر از این نوسانات بوده و در سال‌های اخیر روند افزایشی خود را حفظ کرده‌است.

افزایش قیمت‌های جهانی در صنعت فولاد

در دو سال گذشته، شیوع پاندمی کرونا، تأثیرات بسیار ناگواری بر اقتصاد جهانی گذاشته‌است. کاهش نیروی انسانی و توان تولید در نتیجه شیوع این بیماری، باعث بالارفتن نرخ تورم جهانی شده‌است. بازار فلزات نیز از این قاعده مستثنا نبوده‌ و صنعت فولاد دچار تورمی جهانی گردیده‌است. باتوجه‌به کاهش این بیماری، انتظار می‌رود با افزایش مجدد استخراج و تولید آهن‌آلات، قیمت روز مقاطع فولادی از جمله میلگرد، به‌مرور زمان سیر نزولی گرفته و قیمت این محصولات در دنیا کاهش یابد.

قیمت حامل‌های سوختی

با توجه به افزایش تورم جهانی و قیمت نفت خام در بازار جهانی، بدون شک شاهد افزایش قیمت در صنایع فولادی نیز خواهیم بود. صنعت فولاد از جمله صنایع انرژی‌بر و محتاج به تکنولوژی بالاست. افزایش قیمت حامل‌های انرژی و سوختی، اگر با بهبود تکنولوژی، اصلاح فرایند تولید و الگوی مصرف انرژی همراه نباشد، می‌تواند به روند افزایش قیمت فولاد و در نتیجه مصنوعات فلزی منجر شود.

حمل‌ و نقل

نوسانات قیمت ارز و حامل‌های سوختی، اثری مستقیم بر هزینه‌های حمل‌‌ونقل در تمامی دنیا دارد. فولاد، یکی از محصولاتی است که در بازارهای بین‌المللی عرضه می‌شود. عمده حمل و نقل این محصول، توسط کشتی‌های باربری و به‌صورت دریایی صورت می‌گیرد. در سال‌های اخیر با توجه به کاهش تعداد کشتی‌های باربری به‌خاطر عوامل سیاسی و اقتصادی، هزینه‌های حمل‌ونقل جهش زیادی به‌خود گرفته‌است.

به‌عنوان مثال، هزینه انتقال فولاد از کشور چین به سنگاپور از ۲۰ دلار در هر تن، به ۲۵ تا ۳۰ دلار رسیده‌است. همچنین هزینه انتقال فولاد از قزاقستان و روسیه به کشور ما، ۳ تا ۵ دلار افزایش پیدا کرده‌است که این مسئله باعث کم‌شدن واردات فولاد به کشور و در نتیجه کاهش تولید مقاطع فولادی مثل میلگردها شده‌است.

کمبود مواد اولیه

افزایش نیاز مازاد بر تولید فولاد در بازار جهانی (به‌خصوص در کشور چین) و روند افزایشی تقاضای خرید فولاد، از عوامل مهم بر کمبود مواد اولیه تولید فولاد در جهان هستند. در کشور ما نیز عدم تأمین مواد اولیه مثل سنگ‌آهن، کنسانتره و گندله به‌دلیل نقدینگی پایین و کاهش گردش شرکت‌ها و از همه مهم‌تر، ورود معادن به بخش تولید فولاد، باعث کاهش مواد اولیه تولید مصنوعات فولادی گردیده‌است. جمیع این مشکلات، ضرورت شناسایی، اکتشاف و استخراج معادن آهن و همچنین تغییر در مناسبات سیاسی-اقتصادی را بسیار حیاتی نشان می‌دهد تا از ورشکستگی بیشتر مجتمع‌های فولادی کشور، جلوگیری شود.

میزان عرضه و تقاضا

تا زمانی‌که بخش تولید بتواند نیاز مشتری را تأمین بنماید، وضعیت بازار، متعادل و به اصطلاح، بین تولیدکننده و مشتری یک رابطه برد-برد برقرار خواهد بود. حالا اگر به‌دلایلی، بخش تولید دچار مشکل شده و نتواند این موازنه را برقرار کند، بازار دچار تشنج خواهد شد. در این‌صورت، میزان تقاضا بر عرضه افزایش پیدا کرده و قیمت محصول، سیر صعودی خواهد گرفت. در سال‌های اخیر در کشور ما، بنا به دلایل ذکر شده، تولید برخی مقاطع فولادی مثل میلگردها، دچار نقصان گردیده که با توجه به نیاز بالای بازار، لاجرم قیمت آن‌ها در بازار داخلی بسیار افزایش پیدا کرده‌است.

هزینه و شرایط تولید میلگرد در کارخانه‌های فولادی

باتوجه‌به نوسانات شدید ارزی در نتیجه تحریم‌های اقتصادی، هزینه‌های جانبی تولید نیز افزایش چشم‌گیری داشته‌اند. افزایش دستمزد کارکنان، تأمین مواد اولیه، رشد قیمت حامل‌های انرژی و حمل‌ونقل، به روند افزایش هزینه‌های تولید در میلگردها، منجر شده‌است. برای کاهش قیمت میلگرد، بهتر است دولت تصمیم‌گیری هایی متناسب برای شرایط تولید این محصول در صنایع بگیرد.

صادرات و واردات

کاهش میزان تولید مصنوعات فولادی مثل میلگرد در کشور، باعث کمبود این محصولات در بازار داخلی شده‌است. این عامل باعث کاهش میزان مازاد تولید کارخانه‌های فولادی می‌شود که به‌همراه تصویب برخی مصوبه‌های معیوب دولتی، سبب کاهش صادرات و جلوگیری از ارزآوری این محصولات به کشور شده‌است. همانطورکه ذکر شد، مشکلات نقدینگی و اقتصادی کارخانجات، افزایش نیاز بازار جهانی به فولاد و بالارفتن هزینه‌های حمل‌ونقل، از عوامل مهمی است که بر روی کاهش واردات فولاد به کشور ما، تأثیر مستقیم داشته‌اند.

زنجیره تامین فولاد

فرایند تهیه فولاد روند بسیار طولانی دارد که به طور کلی به دو بخش تقسیم می‌شوند روند تولید ثابت، روند تولید خصوصی

تولید ثابت

محصولات بنیادی در این روند تولید به سه بخش: آهن قراضه، شمش قوس و آهن اسفنجی دسته‌بندی می‌شوند. در نتیجه قیمت شمش آهن و … بر هزینه تولید میلگرد اثرگذار است.

تولید خصوصی

اصلی‌ترین محصولات مورد استفاده، در این مدل روند ساخت عبارت‌‎اند از: قراضه آهن، قوس القایی و آهن اسفنجی
گرچه تولید این محصولات حمایت شده از سمت دولت است، اما قیمت هر کدام از این موارد بر روی قیمت میلگرد و افزایش آن تأثیرگذاری بالایی دارد.

آهن اسفنجی (۱٪) و قراضه آهن (۱٪) >> فرایند قوس القایی >> محصول نهایی. در فرایند القا و ذوب خصوصی، تولید کننده میلگرد، مجبور به خرید آهن اسفنجی و ضایعات آهن می باشند چرا که آن ها تولید کننده آهن نیستند

گرچه تولید این محصولات حمایت شده از سمت دولت است اما قیمت هر کدام از این موارد بر روی

فرآیند تولید در زنجیره تولید ثابت: گلوله و سنگ معدن >> آهن اسفنجی (۱٪) و قراضه (۱٪) >> شمش قوس>> محصول نهایی. هر سه این محصولات از صفر تا صد تولید داخلی هستند و تا حد زیادی در تولید آن ها خودکفا هستیم. تولید این محصولات توسط دولت حمایت می شوند و در صادرات، هر سه محصول اولیه، میانی و نهایی نقش فعالی دارند و به یک میزان اهمیت دارند.

عرضه در بورس و چند نرخی شدن قیمت میلگرد در بازار

بورس، در تمام دنیا مکانی برای کشف قیمت مواد اولیه تولید کارخانه‌ها یا شرکت‌های تولیدی است، ولی در شاخه بورس فلزات ایران، برخلاف معمول، بر روی قیمت محصول نهایی معامله صورت می‌گیرد که این امر باعث بر هم خوردن تعادل قیمتی و سپردن آن به‌دست دلال‌ها شده‌است. چون محصول فلزی هر واحد تولیدی توسط پارامترهای مدنظر آن واحد و جدا از بقیه تولیدات مشابه کارخانه‌های دیگر قیمت‌گذاری می‌شود، در بازار با پدیده چند نرخی شدن قیمت مصنوعات فلزی رو‌به‌رو می‌شویم. همچنین قیمت فلزات از جمله میلگردها در بورس ایران، بدون هیچ دلیل منطقی، تحت تأثیر جو روانی قیمت‌ها قرار گرفته و حباب قیمتی غیرواقعی در آن به‌وجود آمده‌است که باعث افزایش قیمت این محصولات در کشور شده‌است